Ταξιδιωτικές Πληροφορίες
Ιστορικά στοιχεία
Στο τέλος της 2ης χιλιετίας Π.Χ. οι Ίωνες εξαπλώθηκαν στη δυτική ακτή της Μικράς Ασίας και κατέλαβαν τα νησιά του Αιγαίου έτσι και η Ίος, που οφείλει το όνομά της ενώ η προηγούμενη γνωστή ονομασία της ήταν Φοινίκη, από τους Φοίνικες που επίσης την κατοίκησαν. Άλλοι συνδέουν την ονομασία Ίος με την Φοινικική ή Εβραϊκή λέξη "Ιόν" η οποία σημαίνει πέτρες.
Η επικρατέστερη ως ορθότερη άποψη σήμερα, αναφέρει ότι κατά την αρχαιότητα φύτρωναν στο νησί πολλά Ία, κι έτσι πήρε από αυτά και το όνομα της η Ίος ή Νιος όπως είναι η παραφθορά του ονόματος. Αυτό επικράτησε και γενικεύτηκε μέχρι τις μέρες μας. Η μοναδική περίοδος που το νησί φέρει άλλο όνομα ήταν επί Τουρκοκρατίας, όπου ονομαζόταν " Αίνε" ή " Άνζα ".
Στους αρχαίους χρόνους στο νησί λατρεύονταν ο Ζευς Πολιεύς, η Αθηνά Πολιάς και ο Πύθιος Απόλλωνας του οποίου ο ναός βρισκόταν άλλοτε στη θέση που σήμερα βρίσκεται η εκκλησία της Αγίας Αικατερίνης. Η Ίος θεωρείται ακόμη πατρίδα της μητέρας του Ομήρου Κλυμαίνης ενώ ο τάφος του μεγάλου ποιητή βρίσκεται στη θέση Πλακωτός.
Η Ίος κατοικείται από τα προϊστορικά χρόνια. Λόγω της γεωγραφικής της θέσης, είναι ένα από τα νοτιότερα νησιά των Κυκλάδων και βρίσκεται σε στρατηγικό σημείο στο θαλάσσιο δρόμο προς τη Κρήτη και τη νότια Ασία, έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην εξέλιξη του Κυκλαδικού πολιτισμού. Τα αρχαιολογικά ευρήματα στο λόφο του Σκάρκου φανερώνουν την ύπαρξη πρωτοκυκλαδικού οικισμού στην Ίο.
Στη Ίο βρίσκεται ο τάφος του Ομήρου, του διασημότερου ποιητή της αρχαιότητας και δημιουργού των επικών έργων Ιλιάδα και Οδύσσεια. Σύμφωνα με την παράδοση η μητέρα του Ομήρου καταγόταν από την Ίο. Γι’ αυτό και ο ποιητής πέθανε στο νησί. Βέβαια υπάρχει και μια άλλη εκδοχή σύμφωνα με την οποία ο Όμηρος δεν έλυσε το αίνιγμα που του έθεσαν οι ντόπιοι κι έτσι των θανάτωσαν. Στη θέση Πλακωτό, στη βόρεια πλευρά του νησιού, πάνω στο λόφο λέγεται ότι βρίσκεται ο τάφος του ποιητή.
Η ιστορική πορεία της Ίου, σε γενικές γραμμές ήταν παρόμοια με των υπολοίπων νησιών, που ανήκουν στις Κυκλάδες. Το νησί της Νιός, αρχικά δέχτηκε στα εδάφη του, την επίδραση των μεταναστών από την Μ. Ασία (3200-2700 Π.Χ.) και κατόπιν είδε τις αχτίδες του Μινωικού πολιτισμού (2000-1500 Π.Χ.) να θάβονται κάτω από την λάβα του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Γύρω στα 1100 Π.Χ. Δωριείς και Ίωνες φτάνουν στο νησί και μάλιστα από τους Ίωνες το νησί έλαβε το όνομά του. Στη συνέχεια η Ίος έγινε μέλος της αθηναϊκής συμμαχίας και στις αρχές του 13 Μ.Χ. αιώνα κατακτήθηκε από τους Ενετούς, αφού είχαν περάσει οι Μακεδόνες, Πτολεμαίοι και Ρωμαίοι, με σημαντική περίοδο γύρω στα 1397 μ. Χ. όταν ο Διοικητής του νησιού με τείχη κάστρου, ερείπια των οποίων και σήμερα υπάρχουν, προκειμένου να προφυλαχθούν οι κάτοικοι από τις άγριες επιδρομές των πειρατών. Σπουδαία παρουσία και ισχυρή πόλη διέθετε η Ίος την κλασική και την ελληνιστική εποχή. Η παρακμή της ξεκινάει με την Ρωμαϊκή κατοχή που ορίζεται και ως τόπος εξορίας κάτι που συνεχίζεται και στα βυζαντινά χρόνια. Μια μικρή ανάκαμψη έρχεται για την Ίο την εποχή του Δουκάτου της Νάξου, αλλά η τουρκοκρατία την διακόπτει.
Στις αρχές του 15ου αιώνα ο Μάρκος Κρίσπος εποίκησε το νησί με Αλβανούς λόγω έλλειψης εργατικού δυναμικού. Τα χρόνια της Τουρκοκρατίας η Ίος ήταν άντρο Γάλλων πειρατών οι οποίοι μάλιστα το 1668 στην θαλάσσια περιοχή Μπουρλότο νίκησαν τον τουρκικό στόλο.
Το 1537 τελικά, η Νιος πέφτει στα χέρια των Τούρκων και αρχίζει περίοδος βαριάς φορολογίας για το νησί, όπως και τα υπόλοιπα, υπό κυριαρχία, Κυκλαδονήσια. Το νησί, εξακολούθησε να υποφέρει από επιθέσεις πειρατών. Οι Τούρκοι κατακτητές χαρακτήριζαν το νησί Μικρή Μάλτα λόγω της Απόλυτης ασφάλειας που προσέφερε το φυσικό του λιμάνι.
Παρά την Τουρκική κυριαρχία, τα Κυκλαδονήσια απολάμβαναν μια σχετική, αυτονομία, και μάλιστα το 1774 δώθηκαν ειδικά προνόμια, σχετικά με την ναυτιλία και το εμπόριο, με τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζί, έως το 1821, οπότε και ξεκίνησε η Ελληνική Επανάσταση που οδήγησε στην απελευθέρωση του Έθνους. Ο Τουρνεφόρ αναφέρει το 1700 πως στο νησί κατοικούσαν εκτός των Ελλήνων αρκετοί Αλβανοί ή Αρβανίτες (απόγονοι εποίκων του 1579) και ξένοι πειρατές. Η Ίος παρόλο που δεν διέθετε ισχυρή ναυτική δύναμη ήταν από τα πρώτα νησιά που ύψωσαν την επαναστατική σημαία το 1821. Η Ίος συμμετείχε στη ναυμαχία στο Κουσαντάσι στις 9 Ιουλίου του 1821, όπως και στη Β' Εθνοσυνέλευση στο Άστρος το 1823 και στη Γ' Εθνοσυνέλευση στην Τροιζήνα το 1827. Στην τελευταία αυτή περίοδο, ο Σπυρίδων Βαλέτας (1718-1843) τέκνο της Ίου και Φιλικός, διακρίθηκε στον Αγώνα και μάλιστα υπήρξε ο πρώτος Υπουργός Παιδείας του Έθνους, και μεγάλος Ευεργέτης του νησιού.
Στο νεοελληνικό κράτος η Ίος παρέμεινε ένα άγονο νησί που οι λιγοστοί κάτοικοι του πάλευαν να επιβιώσουν με την μικρής έκτασης καλλιεργούμενη γη, την κτηνοτροφία και μερικά ορυκτά που διέθετε το υπέδαφος του νησιού. Σε νέα εποχή αρχίζει να περνάει το νησί από την δεκαετία του 70 καθώς όλο και περισσότερο αναδεικνύεται σε δημοφιλή τουριστικό προορισμό για τους νέους της Ευρώπης. Σήμερα η Ίος διατηρεί την φήμη της ως το νησί των νέων και της διασκέδασης, αλλά διαθέτει και άρτιες τουριστικές υποδομές, οργανωμένη μαρίνα και πολύ καλό οδικό δίκτυο. Πράγμα που την βάζει με τους καλύτερους οιωνούς στην νέα εποχή.
Ξεχωριστή μνεία πρέπει να γίνει στον μεγαλύτερο επικό ποιητή όλων των εποχών, τον Όμηρο, ο οποίος τον 8ο αιώνα Π.Χ. συνέθεσε την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Στην περιοχή Πλακωτός υπάρχει ο τάφος του, μια που ο ποιητής άφησε στην Ίο την τελευταία του πνοή, πέθανε στην Ίο μην μπορώντας να λύσει το αίνιγμα που του έθεσαν ψαράδες στην περιοχή Πλακωτού. Η μητέρα του Κλιμένη γεννήθηκε και πέθανε στην Ίο. Αναφέρουμε δε αρχαίο νόμισμα, του οποίου μόνο έξι αντίγραφα υπάρχουν, και απεικονίζεται ο Όμηρος στη μια πλευρά, ενώ στην άλλη αναγράφεται η λέξη ΙΗΤΩΝ περιβεβλημένη με δάφνες. Σχετική είναι και η αναφορά στον μήνα ΟΜΗΡΕΩΝ του Αρχαίου Νιώτικου Ημερολογίου, όπως αναγράφεται σε μαρμάρινη πλάκα που βρίσκεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο της Ίου.
Οικισμοί
Ψηλότερα από το λιμάνι, και σε απόσταση 2χλμ. βρίσκεται η χώρα της Ίου. Γραφική και κατάλευκη είναι χτισμένη αμφιθεατρικά πάνω στο λόφο, που στην κορυφή του φαντάζει η όμορφη κυρά του νησιού! Η Παναγιά η Γκρεμνιώτισσα. Η θέα από εκεί είναι πανοραμική.
Όλο το χωριό χυμένο στα πόδια της μπροστά. Δεξιά το λιμάνι, αριστερά οι ανεμόμυλοι, και απέναντι τα γειτονικά νησιά Σίκινος και Σαντορίνη. Όταν ο καιρός μάλιστα το επιτρέπει, μακριά στο βάθος ξεχωρίζει η Κρήτη.
Η εκκλησία της Γκρεμνιώτισσας είναι βυζαντινής αρχιτεκτονικής και είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση τη Θεοτόκου. Η παράδοση μας εξηγεί γιατί οι Νιώτες έχτισαν την εκκλησία στα απόκρημνα βράχια της κορυφής του λόφου:
Η εικόνα της Παναγίας με το Χριστό που βρίσκεται σήμερα στην εκκλησία, βρέθηκε κάποτε στον όρμο του Μυλοπότα μέσα σε βράχια και φωτισμένη από ένα καντήλι. Οι κάτοικοι του νησιού που τη βρήκαν, τη μετέφεραν στον ενοριακό ναό του Τιμίου Σταυρού. Ως εκ θαύματος όμως, η εικόνα μεταφερόταν τη νύχτα στο σημείο που σήμερα είναι χτισμένη η εκκλησία της Γκρεμνιώτισσας. Έτσι οι κάτοικοι κατάλαβαν πως πρέπει να χτίσουν μια νέα εκκλησία προς τιμήν της εικόνας, πράγμα που έκαναν.
Από το λιμάνι ανεβαίνει κανείς στη Χώρα είτε με τα λεωφορεία που κάνουν στάση μπροστά από την προτομή του Ομήρου, είτε ακολουθώντας το παραδοσιακό πλακόστρωτο μονοπάτι.
Φτάνοντας στο χωριό ο επισκέπτης συναντά τα απομεινάρια του αρχαίου τείχους που προφύλασσε τον κύριο οικισμό του νησιού, στα παλαιότερα χρόνια, και στη συνέχεια την εκκλησία του Ευαγγελισμού (Μητρόπολη) και την είσοδο της Χώρας, μια από τις πιο όμορφες και χαρακτηριστικές κυκλαδίτικες.
Η κλασική κυκλαδίτικη αρχιτεκτονική δεσπόζει σε όλα τα κτίσματα του χωριού. Τοίχοι με μεγάλο πάχος, φτιαγμένοι από πέτρα με σκοπό την προστασία από ζέστη και κρύο. Το κατάλευκο των σπιτιών αντανακλά τον ήλιο, προσφέροντας νησιώτικη δροσιά. Ανάμεσα στα πιο παλιά σπίτια υπάρχουν πολλά μικρά εκκλησάκια και βεβαίως στη Χώρα υπάρχουν πάρα πολλά εστιατόρια, ξενοδοχεία, ενοικιαζόμενα δωμάτια, εμπορικά μαγαζιά, καφενεία, μπαράκια και κάθε τι άλλο για ξεκούραστη. άνετη και διασκεδαστική διαμονή.
Από το μεσημέρι και μετά, η Χώρα σφύζει από ζωή (όλους τους καλοκαιρινούς μήνες) και ο επισκέπτης χάνεται στα σοκάκια και τα στιγάδια, ψάχνοντας για τις δικές του ξεχωριστές εικόνες της πανέμορφης χώρας της Νιος.
Στο τελείωμα της Χώρας, βρισκόμαστε στην περιοχή των Ανεμόμυλων(12 στον αριθμό) που πριν από αρκετά χρόνια αποτελούσαν στοιχείο της παραγωγικής δύναμης του νησιού, και τώρα αξιοθέατο για τον επισκέπτη. Ανηφορίζοντας κι άλλο, φτάνουμε στα Τσουκαλαριά όπου βρίσκεται ένα διαμάντι του νησιού.
Το πετρο-μαρμαρόκτιστο ανοικτό θέατρο “Οδυσσέας Ελύτης” (1000 θέσεων), κτισμένο στο μπαλκόνι του Αιγαίου μια από τις αγαπημένες μεριές του μεγάλου μας ποιητή, με καταπληκτική θέα στον κόλπο του Μυλοπότα αλλά και στη μεγαλοπρέπεια όλου του Αιγαίου.
Μυλοπότας
Ο παραθαλάσσιος οικισμός Μυλοπότας απέχει μόλις 3 χλμ. από τη Χώρα.
Ο κεντρικός δρόμος ξεκινά από το λιμάνι, περνά από την πρωτεύουσα και καταλήγει στην ονειρεμένη παραλία του. Είναι μια από τις διασημότερες και κοσμικότερες παραλίες του νησιού. Έχει βραβευτεί με τη Γαλάζια Σημαία. Είναι μια άρτια οργανωμένη πλαζ, στην οποία οι λουόμενοι μπορούν να απολαύσουν όλες τις ανέσεις και να εξασκηθούν στα θαλάσσια σπορ.
Χαρακτηριστικό της παραλίας είναι η χρυσή αμμουδιά της και τα πεντακάθαρα νερά της. Θεωρείται μια από τις ομορφότερες παραλίες του Αιγαίου.
Αν το κολύμπι σας ανοίξει την όρεξη κοντά στη παραλία λειτουργούν ταβέρνες.
Λιμάνι
Τα πλοία που φτάνουν στο νησί, καλωσορίζει πρώτο το πανέμορφο, κάτασπρο εκκλησάκι της Αγίας Ειρήνης(17ουαιώνα), που είναι χτισμένο δεξιά στην είσοδο του λιμανιού. Ο επισκέπτης πλέον θαυμάζει από κοντά τη γαλήνη, τη γραφικότητα και την ηρεμία που χαρακτηρίζει το ξακουστό, για την ασφάλεια λόγω μορφολογίας, λιμάνι της Ίου.
Κάθε καλοκαίρι γίνεται πόλος έλξης για τις θαλαμηγούς Ελλήνων και ξένων, με 1.500 περίπου κατάπλους κατά την τουριστική περίοδο. φυσικά έχει όλες τις δυνατότητες ανεφοδιασμού των θαλαμηγών με καύσιμα , νερό, τρόφιμα, πάγο, καθώς και ηλεκτρικό ρεύμα από ειδικούς κερματοδέκτες.
Το λιμάνι είναι ο παράδεισος του επισκέπτη, παντού πληροφορίες! Για τα ξενοδοχεία, τα εστιατόρια, τις παραλίες, το οδικό δίκτυο, τη διασκέδαση, τη συγκοινωνία… Τα καλά οργανωμένα τουριστικά πρακτορεία αλλά και οι φιλόξενοι ντόπιοι, είναι πάντα πρόθυμοι να ενημερώνουν και να βοηθούν τους επισκέπτες. Στον Γιαλό (όπως αλλιώς ονομάζεται από τους ντόπιους το λιμάνι) μπορεί κανείς να βρει σχεδόν τα πάντα! Super markets, καταστήματα με ρούχα και souvenirs, καφετέριες, εστιατόρια, ξενοδοχεία και ενοικιαζόμενα δωμάτια, ενοικιαζόμενα μηχανάκια και αυτοκίνητα. Στο Γιαλό βρίσκεται επίσης και το νεόκτιστο Κέντρο Υγείας.
Στην μικρή παραλία του λιμανιού ο επισκέπτης μπορεί να χαρεί τον ήλιο και τη θάλασσα με θέα τα πλοία και τα καΐκια που μπαινοβγαίνουν από το λιμάνι, ή μπορεί να κάνει θαλάσσια σπορ. Υπάρχει άλλη μία επιλογή για κολύμπι κοντά στο λιμάνι.
Μαγγανάρι
Το Μαγγανάρι βρίσκεται στο Νότιο άκρο του νησιού και συνδέεται με την Χώρα και το λιμάνι με ασφαλτοστρωμένο δρόμο. Η διαδρομή έως εκεί είναι μια πραγματική απόλαυση γιατί ο δρόμος διασχίζει το νησί εσωτερικά και φτάνει σχεδόν ως το ψηλότερο σημείο, στα 500 περίπου μέτρα. Τα σχήματα των βράχων είναι εντυπωσιακά και προς το τέλος, ο επισκέπτης ανταμείβεται με την θέα, από ψηλά, των τριών συνεχόμενων παραλιών του Μαγγαναριού. Το τοπίο εδώ είναι εξωτικό. Η παραλία είναι αμμώδης. Διαθέτει εστιατόρια, θαλάσσια σπορ και πρωτόγονη αίσθηση ελευθερίας.
Αγία Θεοδότη
Η παραλία στην Αγία Θεοδότη είναι μία απέραντη αμμουδιά όπου χάνεται το μάτι σου. Κρυστάλλινα πεντακάθαρα νερά, ομπρέλες, ξαπλώστρες και μία λεπτή άμμος, σας προτρέπουν να απολαύσετε την παραλία της για ώρες. Στην Αγία Θεοδότη θα βρείτε μια ταβέρνα λίγο πριν φτάσετε στην παραλία, αλλά και ένα cafe, που σας προσφέρει μια πανοραμική άποψη της παραλίας.
Ψάθη
Η παραλία στην Ψάθη είναι μία ιδιαίτερη παραλία, με κατά μεγάλο μέρος της από βότσαλο. Όπως και σε όλες τις, παραλίες της Ίου θα βρείτε κρυστάλλινα πεντακάθαρα νερά για το μπάνιο σας. Στην Ψάθη θα βρείτε μια ταβέρνα λίγο πριν φτάσετε στην παραλία.
Οι παραλίες του νησιού
Η Ίος διαθέτει 87 χιλιόμετρα ακτογραμμής, εκ των οποίων 32 χιλιόμετρα αμμουδιών. Αξίζει να αναφερθούμε στην απέραντη χρυσαφένια αμμουδιά του Μυλοπότα με την καταγάλανη θάλασσα, αλλά και με κάθε είδους άνεση (θαλάσσια σπορ, φαγητό, μετακίνηση καταλύματα). Τις εντυπώσεις κερδίζει και η παραλία του Μαγγαναριού με μία καταπληκτική αλληλουχία πέντε κολπίσκων – παραλίων με χρυσή άμμο και πάνω από όλα κρυστάλλινα νερά. Η μαγική αυτή τοποθεσία αξίζει την επίσκεψη σας, ώστε να ξαναζήσετε σκηνές από το «Απέραντο Γαλάζιο» στο τόπο που γυρίστηκαν.
Στα ανατολικά του νησιού συναντάμε την παραλία του Καλάμου. Πολύ ήσυχη και με πεντακάθαρα νερά, ιδανική για υποβρύχια αναζήτηση. Δίπλα στην παραλία του Καλάμου υπάρχουν οι απομονωμένες παραλίες του Παππά και των Πλακών.
Πολλές άλλες παραλίες όπως το Καμπάκι, ο Πλακωτός, το Πεταλίδι, το Νεράκι, τα Διαμούδια, το Σαπουνόχωμα, το Κλήμα, το Πικρί Νερό, η Τζαμαρία, προσφέρουν πολλές δυνατότητες για εκδρομές και μοναδικές εμπειρίες.
Κοντά στον Όρμο, μέσω μιας όμορφης πεζοπορικής διαδρομής μπορείτε να φτάσετε στην παραλία Βαλμά και πλησίον της Χώρας στην παραλία Κολιτσάνοι. Η απόλαυση ολοκληρώνεται με μια βουτιά στα χρώματα του ηλιοβασιλέματος της Κουμπάρας.
Στα πρασινογάλανα νερά της Αγίας Θεοδότης και στην άγρια ομορφιά της Ψάθη μπορείτε να απολαύσετε με ησυχία, τον ήλιο και την απεραντοσύνη της θάλασσας. Τα κύματα της Ψάθης προσφέρουν στους λάτρεις του σέρφινγκ καταπληκτικές στιγμές θαλάσσιας εκτόνωσης.
Όλες αυτές οι παραλίες είναι μόνο ένα μικρό δείγμα, υπάρχουν και πολλές απομονωμένες παραλίες που μπορείτε να προσεγγίσετε μέσω θαλάσσης. Ενημερωθείτε για τις θαλασσινές εκδρομές που πραγματοποιούνται καθημερινά με καραβάκια από το Λιμάνι της Ίου και απολαύστε μικρές βόλτες στο νησί, όπως για παράδειγμα μέχρι το Μαγγανάρι ή μέχρι το Πικρί Νερό.
Στην Ίο έχουν απονεμηθεί τέσσερις γαλάζιες σημαίες (ενώ στα 24 νησιά των Κυκλάδων υπάρχουν μόνο 22 γαλάζιες σημαίες), για να μπορούν οι λάτρεις της θάλασσας να απολαύσουν τις χρυσαφένιες παραλίες και τα κρυστάλλινα νερά του νησιού μας με ασφάλεια. Η γαλάζια σημαία είναι διεθνές σύμβολο ποιότητας που απονέμετε όταν πληρούνται συγκεκριμένα κριτήρια που σχετίζονται με την ποιότητα των νερών κολύμβησης, την περιβαλλοντική πληροφόρηση, την περιβαλλοντική διαχείριση, την ασφάλεια, ναυαγοσωστικά, πρώτες βοήθειες, υπηρεσίες και εγκαταστάσεις.
Στις πιο οργανωμένες παραλίες του νησιού σας περιμένουν απίθανα θαλάσσια σπορ, όπως κανό, ιστιοσανίδα, ποδήλατο, tubes, θαλάσσιο σκι κα. Λειτουργεί ακόμα σχολή καταδύσεων και ενοικιάζεται ο απαιτούμενος εξοπλισμός. Ο πλούσιος βυθός του νησιού μπορεί να σας μυήσει στις μαγευτικές ομορφιές του και περιμένει να τον εξερευνήσετε.